قطعات الکتریکی خودرو مجموعه‌ای از قطعات هستند که وظیفه تولید انرژی الکتریکی، ذخیره کردن و مصرف کردن آن برای انجام وظایف مختلف در خودرو را برعهده دارند. در اغلب خودروهای امروزی قطعات مختلفی از انرژی الکتریکی استفاده می‌کنند.
طراحی سیستم الکتریکی خودرو
اجزای اصلی سیستم الکتریکی خودرو عبارتند از:
- باتری ماشین: باتری یک قسمت الکتروشیمیایی در خودرو است که توانایی ذخیره کردن انرژی و آزاد کردن انرژی الکتریکی در مواقع مورد نیاز را دارد. باتری همچنین به عنوان منبع توان کمکی موتور برای دستگاه های مختلف در خودرو در زمان خاموشی عمل می‌کند.
- موتور استارت: موتور استارت یک موتور جریان مستقیم است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کند. موتور استارت گشتاور لازم برای حرکت اولیه موتور خودرو را فراهم می‌کند و به محض روشن شدن خودرو خاموش میشود.
- دینام: دینام انرژی مکانیکی میل لنگ را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند. این قطعه توان مورد نیاز برای همه قطعات الکتریکی در خودرو در زمان روشن بودن موتور را تامین کرده و توان الکتریکی اضافی را در باتری ذخیره می‌کند.
کلید استارت: با چرخاندن سوییچ خودرو در کلید استارت توسط راننده، انرژی مورد نیاز برای تامین سیستم احتراق، موتور استارتر، پمپ بنزین و … تامین میشود. - وایرها: وایرها همان سیمهایی هستند که جریان برق را بین قطعات مختلف انتقال می‌دهند.
- رله‌ها: رله‌ها واحدهای کلیدزنی هستند که وظیفه قطع و وصل کردن مدارات الکتریکی را بر عهده دارند.
- فیوزها: فیوزها وظیفه محافظت از قطعات برقی مختلف خودرو در برابر نوسان‌های ولتاژی را برعهده دارند. با عبور از حد مجاز ولتاژ، فیوز میسوزد و حرکت جریان الکتریکی در مدار متوقف میشود.
- سایر لوازم برقی: در خودرو مصرف کننده‌های برقی دیگری نظیر چراغ‌ها، مه شکن، بالابر شیشه‌ها، پمپ درب، برف پاک کن، گرمکن صندلی، سیستم صوتی، سیستم تهویه، بخاری و کولر وجود دارند.
نکات مهم در نگهداری قطعات برقی و الکترونیکی خودرو
- داخل کاپوت ماشین را تمیز نگه دارید. گردو غبار و کثیفی اثر بدی روی اتصالات الکتریکی در خودرو دارد.
- کانکتورهای الکتریکی در خودرو باید بدرستی متصل شوند و این اتصال محکم باشد. شل بودن اتصال الکتریکی باعث ذوب شدن کانکتورها میشود. کانکتورهای الکتریکی یا فیش‌های الکتریکی را هر از گاهی با دست بررسی کنید و از اینکه بدرستی متصل هستند اطمینان حاصل کنید.
- در هنگام تعمیرات خودرو باتری را از قطب منفی جدا کنید. این یک اقدام برای ایمنی بیشتر و جلوگیری از اتصال ناخواسته و آسیب به قطعات الکتریکی مختلف خودرو است. در صورت جداسازی قطب منفی این فرصت را دارید تا شوره و سولفات موجود در قطب منفی و مثبت باتری را هم تمیز کنید.
- از اینکه باتری ماشین را خیلی خالی کنید بپرهیزید چونکه این اقدام باعث کاهش عمر سلولهای باتری میشود.
- در هنگام تعویض فیوز به مقدار جریان قابل تحمل توجه کنید و از فیوز مناسب طبق دفترچه خودرو استفاده کنید. استفاده از فیوز با جریان قابل تحمل نامناسب میتواند باعث سوختگی مدار برقی خودرو و آسیب به تجهیزات الکتریکی خودرو شود.
- در صورتیکه برای روشن شدن خودرو به هردلیلی مجبور به این شدید که چندین بار استارت بزنید، بهتر است چند دقیقه صبر کنید و مدت زمانی را به موتور استارتر خودرویتان استراحت دهید.
- تسمه دینام از قطعاتی هست که مصرفی محسوب میشود. تسمه دینام خودروی خود را در زمان مشخص تعویض کنید و از نصب صحیح آن مطمئن شوید. طول عمر تسمه دینام در بین اتومبیل ها متفاوت است، اما به طور میانگین عمر تسمه دینام از نظر کارکردی بین ۸۰ تا ۱۲۰ هزارکیلومتر متغیر است. از نظر زمانی تسمه مانند سایر قطعات موتور، عمر مفیدی دارد که عمر این حدود ۳-۴ سال است.
علایم خرابی در سیستم برقی خودرو
اختلال در سیستم برق خودرو اغلب دارای علامت مشکل در استارت زدن و روشن کردن خودرو است. که میتواند ناشی از اتصال نامناسب در کلید استارت یا قطبهای باتری باشد. ضعیف شدن باتری و دینام هم از دیگر دلایل استارت ضعیف خودرو است. در بعضی موارد خودرو اصلا استارت نمیخورد.
بعضی اوقات باتری خودرو بدرستی شارژ نمیشود و یا بیش از حد مجاز شارژ میشود. اینها علایمی از وجود مشکل در دینام خودرو هستند. نور ناکافی چراغهای جلو هم از دیگر علایم وجود مشکل در سیستم الکتریکی است.
دلایل خرابی قطعات برقی خودرو
بسیاری از خرابی های الکتریکی در یک وسیله نقلیه به دلیل مستهلک شدن قطعات خاص ایجاد می شود. به عنوان مثال، برس‌های دینام به مرور زمان فرسوده می‌شوند و باید تعویض شوند، مانند تسمه تایم. گاهی اوقات نقص در سیستم برقی با استفاده نادرست یا بی توجهی مرتبط است. به عنوان مثال، قرار گرفتن مداوم در معرض سرمای یخبندان، باتری شما را خیلی سریع خراب می کند. همچنین نباید اگر خودرو روشن نشد به استارت زدن مکرر ادامه دهید.
