معرفی انواع گلگیر ماشین و تفاوت آن با شل گیر و گل پخش کن

هر خودرو چهار گلگیر دارد که چهار چرخ خودرو رو احاطه کرده است. بسیاری از افراد تفاوت گلگیر، شل گیر و گل پخش کن در خودرو را نمی‌دانند. برخلاف تصور بسیاری از افراد، گلگیر ماشین نقشی فراتر از افزایش جذابیت و زیبایی خودرو دارد. گلگیر ماشین یکی از قطعات بدنه خودرو محسوب می‌شود و نقشی حیاتی در محافظت از خودرو و سرنشینان آن در برابر تصادف و خطرات غیرقابل پیش‌بینی در جاده ایفا می‌کند.

چه یک علاقمند به خودرو باشید یا فروشنده لوازم یدکی یا صافکار و تعمیرکار مبتدی این مقاله برای شما نوشته شده است. در این مقاله در مورد وظایف گلگیر خودرو و اهمیتی که گلگیر در زیبایی و ایمنی خودرو دارد صحبت خواهیم کرد و انواع گلگیر ماشین را بررسی کرده و تفاوت‌های گلگیر و شل گیر و گل پخش را بررسی می‌کنیم. اگر می‌خواهید درباره دنیای گلگیر ماشین بیشتر بدانید، تا انتهای این مقاله با «اعتماد یدک» همراه باشید.

گلگیر ماشین چیست؟

گلگیر ماشین (Car fender) یک قطعه محافظ در خودرو است که در قسمت بیرونی خودرو قرار دارد و برای پوشش و محافظت از چرخ‌ها و قطعات اطراف آن طراحی شده است.

بصورت کلی گلگیرهای خودرو بر اساس موقعیت دو دسته کلی دارند:

• گلگیرهای جلو: این گلگیرها در جلوی خودرو قرار دارند و چرخ های جلو را احاطه می کنند. آنها در درجه اول از بدنه خودرو در برابر سنگ، زباله و گل پرتاب شده توسط لاستیک محافظت می کنند.
• گلگیرهای عقب: در عقب خودرو قرار دارند، گلگیرهای عقب هدفی مشابه با گلگیرهای جلو دارند و از بدنه در برابر خطرات مشابه محافظت می کنند.

گلگیر خودرو نقشی مانند سپر خودرو دارد. نقش اصلی گلگیرهای ماشین زیبا‌سازی و محافظت از خودرو در برابر عناصر خارجی مختلف است که اتومبیل در هنگام حرکت با آن‌ها مواجه می‌شود. این عناصر شامل زباله‌های موجود در جاده، سنگ، گل‌و‌لای و آب است که به‌طور بالقوه می‌تواند به بدنه، رنگ یا اجزای مکانیکی زیرین خودرو آسیب برساند.

مواد مورد استفاده در ساخت گلگیر ماشین

تکامل گلگیرهای اتومبیل ارتباط نزدیکی با پیشرفت در علم مواد و فرایندهای تولید داشته است.

به‌طور سنتی، گلگیرها به دلیل دوام و استحکام از فولاد ساخته می‌شدند. با این حال، وسایل نقلیه مدرن به‌طور فزاینده‌ای از مواد مختلفی از جمله آلومینیوم، فایبرگلاس و حتی پلاستیک‌های با استحکام بالا، به‌عنوان گلگیر استفاده می‌کنند. انتخاب مواد تحت تأثیر عواملی مانند وزن، دوام و انعطاف‌پذیری طراحی است.

به‌عنوان مثال، آلومینیوم یک جایگزین سبک‌وزن است که به بهره‌وری سوخت کمک می‌کند؛ در‌حالی‌که فایبرگلاس امکان طراحی‌های پیچیده و قابل تنظیم را فراهم می‌سازد. پلاستیک‌های با استحکام بالا به دلیل دوام و مقاومت در برابر زنگ‌زدگی، محبوبیت دارند و به طول عمر گلگیر و عملکرد کلی خودرو کمک می‌کنند.

وظیفه گلگیر ماشین چیست؟

گلگیر ماشین سه وظیفه اصلی بر عهده دارد:

الف. حفاظت در برابر زباله‌های جاده

یکی از وظایف اصلی گلگیرهای خودرو، ایجاد یک مانع محافظ در برابر زباله‌های موجود در جاده است که به سمت خودور پرتاب می‌شوند.

وسایل نقلیه در حین حرکت با خطرات مختلفی مانند سنگ، شن، گل‌ولای و سایر زباله‌هایی که از زیر لاستیک‌ها پرتاب می‌شوند، مواجه می‌شوند. در این شرایط گلگیرها به‌عنوان سپر عمل می‌کنند و از تاثیر مستقیم این مواد بر بدنه خودرو، سطح زیرین و سایر اجزای حیاتی جلوگیری می‌کنند.

بدون گلگیر، خطر آسیب به رنگ، خوردگی و آسیب مکانیکی ناشی از زباله‌های جاده به‌طور قابل توجهی بیشتر خواهد بود.

ب- جذب ضربه در صورت بروز حوادث

گلگیرهای خودرو نقش مهمی در جذب و کاهش نیروهای ضربه در هنگام تصادف دارند. گلگیرها طوری طراحی شده‌اند که در صورت برخورد، تغییر شکل داده و مقداری از انرژی جنبشی را جذب کنند تا از شدت آسیب به ساختار اصلی خودرو کاسته شود.

این ویژگی نه‌تنها با به‌حداقل‌رساندن نیروی انتقال‌یافته به اتاق سرنشین، به محافظت از افراد کمک می‌کند، بلکه ایمنی کلی خودرو را نیز افزایش می‌دهد.

گلگیرها اغلب با بخش‌های مچاله (crumple zones) طراحی شده‌اند که برای تغییر شکل در هنگام ضربه، پراکنده‌کردن انرژی و کاهش خطر آسیب به مسافران مناسب هستند. بنابراین تغییر شکل گلگیرها در تصادفات یک ویژگی طراحی عمدی است.

ج. کمک به آیرودینامیک و بهره‌وری سوخت

گلگیرهای خودرو در شکل‌دادن به آیرودینامیک یک وسیله نقلیه نقش دارند و بر ضریب درگ (drag coefficient) و کارایی کلی آن تأثیر می‌گذارند. طرح‌های مدرن گلگیرها اغلب برای به‌حداقل‌رساندن مقاومت هوا ساخته می‌شوند و راندمان سوخت و عملکرد آن را بهبود می‌دهند.

گلگیرهای صاف و یکپارچه به ساده‌کردن جریان هوا در اطراف وسیله نقلیه، کاهش کشش و افزایش مشخصات کلی آیرودینامیکی کمک می‌کنند.

با بهینه‌سازی آیرودینامیک، گلگیرها نه‌تنها به بهره‌وری سوخت کمک می‌کنند، بلکه بر پایداری و هندلینگ خودرو در سرعت‌های بالاتر نیز تأثیر می‌گذارند.

شل گیر چیست؟

شل گیر که در انگلیسی به آن (fender liner) یا (wheel well liner) گفته میشود از جمله قطعات بدنه خودرو است. شل گیرها ساخته شده از پلاستیک، فلز یا آلومینیوم هستند که در قسمت داخلی گلگیر و نزدیک به سپر و رکاب خودرو نصب شده و وظیفه آن جلوگیری از پاشید گل و لای وسنگ به قسمت داخلی گلگیر و سایر قطعات خودرو است. در واقع شل گیر بوسیله خار و پیچ در داخل گلگیر ماشین نصب می‌شود. در تصویر زیر انواع شل گیر در خودروهای چینی را ملاحظه می‌کنید.

گل پخش کن چیست؟

گل پخش کن به انگلیسی (mud guard) یا (mud flap) یا (Splash Guard) از جمله قطعات بدنه و تزیینی خودرو محسوب میشود که بوسیله خار و پیچ در قسمت عقب گلگیر و پشت چرخ خودرو نصب شده و وظیفه آن جلوگیری از پاشیدن گل و لای و آب به اطراف و زیر خودرو است.

 تاریخچه گلگیر در خودرو: تکامل گلگیر ماشین در طول زمان

خودروهای اولیه دارای گلگیرهای ساده و مسطح بودند که عمدتاً برای جلوگیری از پاشیدن گل و آب به خودرو طراحی شده بودند. با پیشرفت مهندسی خودرو، گلگیرها به‌شکل‌هایی تراشیده‌تر و یکپارچه‌تر طراحی و به بخشی جدایی‌ناپذیر از طراحی کلی بدنه تبدیل شدند.

یک تغییر قابل توجه در طراحی گلگیر ماشین با ظهور «آیرودینامیک» در اواسط قرن بیستم رخ داد. در این زمان گلگیرهای ساده محبوب شدند و با کمک‌گرفتن از این علم، عملکرد و زیبایی آن‌ها افزایش یافت.

در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های تکنولوژیکی بیشتر بر طراحی گلگیر تاثیر گذاشته است. به‌عنوان مثال، سنسورهای مختلفی نظیر سنسور پارک، سنسور رادار، سنسور تصادف و … برای کاربردهایی مانند تشخیص برخورد و کمک به پارک‌کردن در گلگیرها نصب می‌شوند.

انواع گلگیر ماشین

انواع گلگیر ماشین از نظر طراحی و عملکرد به‌شرح زیر هستند:

الف. گلگیرهای سنتی

گلگیرهای سنتی به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

گلگیرهای تخت (Flat Fenders)

خودروهای اولیه اغلب دارای گلگیرهای مسطح و کاربردی بودند که عمدتاً برای جلوگیری از پاشش گل و آب طراحی شده بودند. این گلگیرهای ساده، بدون عناصر طراحی پیچیده، حفاظت اولیه را فراهم می‌کردند.

گلگیرهای منحنی (Curved Fenders)

با تکامل طراحی خودرو، گلگیرها شروع به شکل‌گیری و منحنی‌شدن کردند و ظاهر آن‌ها به‌خوبی با چرخ‌ها مطابقت پیدا کرد. در اواسط قرن بیستم گلگیرهای منحنی به یک ویژگی استاندارد در بسیاری از وسایل نقلیه تبدیل شدند.

ب. سبک‌های مدرن گلگیر

گلگیرهای مدرن شامل موارد زیر هستند:

گلگیرهای گشاد‌شده (Flared Fenders)

گلگیرهای گشاد که در خودروهای اسپرت و خودروهای با کارایی بالا متداول شده‌اند، از بدنه بیرون می‌آیند و چرخ ها و لاستیک‌های بزرگ‌تر را در خود جای می‌دهند. این سبک نه‌تنها حالت تهاجمی خودرو را افزایش می‌دهد، بلکه امکان هندلینگ بهتر را نیز فراهم می‌کند.

گلگیرهای یکپارچه (Integrated Fenders)

وسایل نقلیه مدرن اغلب دارای گلگیرهای یکپارچه هستند که به‌راحتی با طراحی کلی بدنه ترکیب می‌شوند. این سبک به آیرودینامیک کمک می‌کند و ظاهری منسجم و زیبا به خودرو می‌بخشد.

گلگیرهای پرچ (Bolt-riveted style fenders)

گلگیرهای پرچ در قسمت لبه طراحی‌های خاصی دارند که آنها را از سایر گلگیرها متفاوت می‌کنند. این گلگیرها هم زیبا هستند و هم از خودرو محافظت می‌کنند. گلگیرهای پرچ معمولاً در کامیون‌ها و وسایل نقلیه خارج از جاده استفاده می‌شوند. این گلگیرها معمولا به وسیله پیچ و مهره به خودرو متصل می‌شوند و اندازه بزرگی ندارند.

علاوه بر تقسیم‌بندی‌های فوق، گلگیر را می‌توان به دو دسته ثابت و غیر ثابت نیز تقسیم کرد.

گلگیرهای ثابت گلگیر‌هایی هستند که در طراحی خودرو ادغام شده و بخشی از بدنه محسوب می‌شوند. به عبارت دیگر، گلگیر ثابت بخشی جداگانه نیست که بعد از ساخت به خودرو متصل شود.

در مقابل انواع ثابت، گلگیرهای غیرثابت قرار دارند. این گلگیرها به‌شکل جداگانه طراحی و روی بدنه خودرو نصب می‌شوند. برای مثال، گلگیرهای پرچی از جمله گلگیرهای غیرثابت محسوب می‌شوند که می‌توانند بر اساس سلیقه دارندگان خودور و یا در صورت خرابی، جایگزین شوند.

لازم به ذکر است که بیشتر خودروهای موجود در ایران، گلگیر ثابت دارند.

آسیب‌های رایج گلگیر ماشین

گلگیر ماشین نیز مانند سایر قطعات آن در معرض آسیب است. گلگیر ماشین از قطعات مربوط به بدنه است و در بسیاری از تصادفات دچار آسیب دیدگی می‌شود و نیاز به تعویض و یا صافکاری پیدا می‌کند. در ادامه برخی مشکلات رایج گلگیر ماشین را آورده‌ایم.

الف. فرورفتگی و خراش در اثر تصادف یا برخورد

فرورفتگی و خراش روی گلگیرهای خودرو رایج است که اغلب ناشی از برخوردهای هنگام پارک، برخورد درب خودروهای مجاور یا تصادف است. حتی یک ضربه کوچک می‌تواند آسیب قابل مشاهده‌ای را به گلگیر وارد کند و بر ظاهر خودرو و ارزش فروش مجدد آن تأثیر بگذارد.

علاوه‌بر موارد فوق، زباله‌های بزرگ پرتاب‌شده هنگام حرکت، مانند سنگ‌هایی که توسط وسایل نقلیه دیگر پرتاب می‌شوند، می‌توانند باعث فرورفتگی و خراش روی گلگیرها گردند. این آسیب‌ها نه‌تنها زیبایی گلگیر ماشین را به‌ خطر می‌اندازند، بلکه ممکن است فلز را نیز در معرض خطر قرار داده و آن را مستعد زنگ‌زدگی کنند.

الف. زنگ‌زدگی و خوردگی

با گذشت زمان، قرارگرفتن در معرض رطوبت، نمک جاده و عناصر محیطی منجر به ایجاد زنگ‌زدگی سطحی روی گلگیر ماشین می‌شود. اگرچه این زنگ‌زدگی در ابتدا چندان مهم به نظر نمی‌رسد، اما اگر به آن توجه نشود می‌تواند پیشرفت کند و یکپارچگی ساختاری گلگیر را به خطر بیندازد.

در مناطقی با شرایط آب و هوایی خاص، سطح زیرین گلگیر بیشتر از سایر قسمت‌ها در معرض خوردگی است. نمک مورد استفاده برای یخ‌زدایی جاده‌ها می‌تواند روند زنگ‌زدگی را تسریع کند. خوردگی، گلگیر را ضعیف می‌کند و می‌تواند منجر به سوراخ‌شدگی شود و توانایی آن را برای محافظت در برابر ضربه‌ها کاهش دهد. اگر در مناطقی تردد دارید که بارش برف زیادی دارد و در مسیرهای نمکی تردد دارید بهتر است برای جلوگیری از زنگ زدگی و خورددگی بصورت دوره‌ای قسمت زیرین خودرو را بشویید.

اهمیت تعمیرات و نگهداری به‌موقع گلگیر ماشین

تعمیرات و نگهداری به‌موقع گلگیر ماشین از جهات زیر مهم است:

• جلوگیری از آسیب بیشتر: تعمیرات به‌موقع برای جلوگیری از تبدیل‌شدن مسائل جزئی به مشکلات مهم بسیار ضروری است. رفع فرورفتگی‌ها، خراش‌ها و زنگ‌زدگی زود‌هنگام می‌تواند از خراب‌شدن بیشتر گلگیر جلوگیری کرده و طول عمر آن را افزایش دهد.
• حفظ زیبایی و قیمت خودرو: گلگیرهای خودرو نقش مهمی در ظاهر کلی خودرو دارند. تعمیرات به‌موقع تضمین می‌کند که وسیله نقلیه جذابیت خود را حفظ کند.
• حفظ یکپارچگی ساختاری: فرورفتگی و زنگ‌زدگی، یکپارچگی ساختاری گلگیر را به‌ خطر می‌اندازد. با تعمیر سریع، گلگیر توانایی خود را برای محافظت از خودرو در هنگام برخورد حفظ می‌کند.
• جلوگیری از گسترش خوردگی: زنگ‌زدگی، اگر کنترل نشود، می‌تواند به‌سرعت پخش شود و نه‌تنها گلگیر، بلکه اجزای مجاور را نیز تحت تأثیر قرار دهد. نگهداری و تعمیرات به‌موقع، از جمله حذف زنگ‌زدگی و نصب پوشش‌های محافظ، به جلوگیری از خوردگی و طول عمر اجزای مجاور کمک می‌کند.

در صورت عدم رسیدگی و تعمیر به موقع گلگیر مجبور به تعویض گلگیر ماشین خواهید شد که هزینه بالایی را خواهد داشت. چون گلگیر علاوه بر هزینه خود گلگیر، هزینه رنگ آمیزی گلگیر را هم خواهد داشت.

چطور از گل گیر ماشین محافظت کنیم؟

برای محافظت از گلگیر، لازم است موارد زیر را در نظر بگیرید:

• به‌طور مرتب ماشین را بشویید و به گلگیرها توجه ویژه داشته باشید. خاک، گل‌و‌لای و نمک جاده را که می‌تواند باعث زنگ‌زدگی و خوردگی شود، پاک کنید.

• همچنین، لازم است به‌طور دوره‌ای گلگیرها را از نظر علائم آسیب، زنگ‌زدگی یا خراش بررسی کنید. به لبه‌ها و قسمت زیرین که احتمال وقوع خوردگی در آن‌ها بیشتر است، دقت کنید. در صورت وجود خراشیدگی و رنگ پریدگی باید نسبت به ترمیم قسمت های آسیب دیده اقدام کنید و یا به یک نقاش و صافکار خودروی حرفه ای مراجعه کنید.

• علاوه‌بر موارد فوق، برای ایجاد مانع در برابر عوامل محیطی، گلگیرها را با پوشش‌های محافظ مانند واکس یا مواد نانو ساخته‌شده برای این منظور بپوشانید. این مواد به جلوگیری از زنگ‌زدگی و افزایش طول عمر گلگیر کمک می‌کنند.

• همچنین، لازم است چاه چرخ را تمیز کنید تا از تجمع آشغال جلوگیری شود. زباله‌های انباشته‌شده در این ناحیه می‌تواند موجب زنگ‌زدگی گلگیرها شود.
• برای خراش‌های کوچک از رنگ تاچ‌آپ خودرو استفاده کنید تا با رنگ گلگیر مطابقت داشته باشد. ناحیه آسیب‌دیده را تمیز کنید، در صورت لزوم پرایمر بزنید و رنگ را با دقت روی آن قرار دهید.

• همچنین، فرورفتگی‌های جزئی را اغلب می‌توان با استفاده از روش‌هایی مانند ساکشن یا کیت‌های رفع فرورفتگی برطرف کرد.

• علاوه‌بر این موارد، زنگ‌زدگی سطح را با سنباده‌زدن ملایم ناحیه آسیب‌دیده و استفاده از اسپری ازبین‌برنده زنگ (Rust Converter) برطرف کنید. پس از آن، برای محافظت از گلگیر در برابر خوردگی بیشتر، با رنگ هم‌سان، همان قسمت را رنگ کنید.

چه زمانی باید از یک صافکار برای تعمیر گلگیر ماشین کمک گرفت؟

در موارد زیر، لازم است برای تعمیر گلگیر ماشین، خودرو را نزد یک تعمیرکار ماهر ببرید:

• خسارت گسترده و تصادفات شدید: اگر گلگیر آسیب زیادی دیده است، مانند فرورفتگی‌های بزرگ یا زنگ‌زدگی قابل توجه، توصیه می‌شود به‌دنبال کمک حرفه‌ای باشید. تعمیرکاران حرفه‌ای تخصص و ابزار لازم برای انجام تعمیرات پیچیده را دارند.
• آسیب ساختاری و ضربه به شاسی خودرو: اگر یکپارچگی ساختاری گلگیر به خطر بیفتد، تعمیرات حرفه‌ای ضروری است تا با تعمیر گلگیر، آن را در برابر ضربات احتمالی مقاوم کنند.
• مشکلات تطبیق رنگ: اگر گلگیر نیاز به رنگ‌آمیزی مجدد دارد، مخصوصاً برای مناطق بزرگ‌تر، لازم است از یک فرد حرفه‌ای کمک بگیرید. صافکاران حرفه‌ای از تکنیک‌های پیشرفته تطبیق رنگ برای نتایج بهینه استفاده می‌کنند.
• مشکلات ایمنی: در صورت بروز مشکلات ایمنی، مانند جداشدن گلگیر از قاب خودرو، حتما لازم است که اتومبیل را برای تعمیرات حرفه‌ای نزد متخصص ببرید.

سوالات رایج درباره گلگیر ماشین

در این قسم از مقاله، به سوالات رایج درباره گلگیر ماشین پاسخ می‌دهیم.

سخن آخر

گلگیر ماشین علاوه بر تاثیر بر زیبایی خودرو، در ایمنی نیز نقش مهمی دارد. این قطعه به‌ظاهر ساده، از آسیب به خودرو هنگام پرتاب سنگ و پاشیدن گل‌و‌لای و نیز هنگام تصادف جلوگیری می‌کند. محافظت از گلگیر ماشین برای حفظ ایمنی و زیبایی ظاهری خودرو مهم است. اگر مال هریک از خودروهای چینی موجود در بازار ایران هستید و نیازمند تعویض گلگیر، اعتماد یدک به عنوان مرجع لوازم یدکی چینی در خدمت شماست. شما می‌توانید انواع گلگیر ماشین های چینی را در سایت اعتماد یدک بخرید.